Geschiedenis van een Schouws rijtuig

Voor 1900 hadden de grotere boeren op Schouwen-Duiveland gewoonlijk een rijtuig, vaak een Utrechts wagentje, of een tweewielige tilbury. De notabelen hadden een meer chique rijtuig, het rijtuig waarvan  hier een stukje geschiedenis,  is een barouchette. Op de foto zien we als eerste rijtuig de barouchette  welke afkomstig is uit Brouwershaven. De foto is gemaakt op de Moolweg in Haamstede, op de achtergrond “de ezelswei” van slot Haamstede, in 1972 tijdens het huwelijk van Ken Buth met Rian Groenendijk. Het rijtuig was toen in bezit van Wim de Vrieze, “Luchtenburg”. De barouchette werd gereden door Lies van Damme ( de vader van Teun), Dapperweg, Haamstede, met één van de laatste  oorspronkelijke werkpaarden zoals in de Westhoek in gebruik. Het tweede rijtuig is ook van Schouwen-Duiveland, het is een Utrechts wagentje afkomstig van de boerderij “Groenewoud”, Haamstede, het was vlak voor deze rit gerestaureerd door rijtuigmaker A.P. Plaum te Zierikzee.


 

De barouchette is gebouwd door rijtuigmaker R. Pel in Dordrecht ongeveer in 1860. Het  was het dokterskoetsje van doctor medicinae  Johannes Moolenburgh ( geb. 10 mei 1813, overl. 9 okt.1883) te Brouwershaven, hij was geboren in “huize Viletta” te Zonnemaire.
Johannes Moolenburgh was ongetrouwd, woonde op de markt in Brouwershaven. Hij had een huishoudster, een keukenmeid en een koetsier, welke tevens  zijn tuinman was en hulp in de apotheek. Zijn equipage bestond uit twee “kittige bruintjes”, welke, voor de zwarte met donkerrode panelen, barouchette werden ingespannen. Enkele keren per week liet hij zich naar Zonnemaire rijden waar hij dan zijn ouderlijk huis en zijn zus Jans, Johanna Catharina Moolenburgh, opzocht. Tevens bezocht hij in Zonnemaire patiënten.
De barouchette liet hij na zijn overlijden na aan zijn 17 jaar jonger zus Jans. Jans vertrok in 1892 uit Zonnemaire maar het koetsje bleef op de boerderij te Zonnemaire, waar de fam. C.J. Hocke Hoogenboom het rijtuigje van tante Jans mocht blijven gebruiken. Na het overlijden van Jans in 1902 kwam het rijtuig in het bezit van de fam. Hocke Hoogenboom, van waar het eind 60-er jaren in bezit kwam van Wim de Vrieze. In de 90-er jaren  heeft Wim de Vrieze de barouchette samen met een kerkbrik, welke gebouwd was in de fabriek van de gebr. Spyker te Amsterdam, ingeruild voor een A-ford. De barouchette is toen naar de Veluwe verhuisd

Ken Buth